Podstawowe style bonsai (kliknij na interesujący Cię styl)
Styl Bunjin
Inaczej styl literacki
Wyrafinowaną formę drzewa uzyskuje się odrzucając wszystkie zasady sztuki bonsai
stosowane w innych stylach. Regułą jest formowanie rzadkich gałązek w 2/3 wysokości drzewa.
Inspiracją dla tego stylu były drzewa przedstawione na obrazach twórców południowej szkoły
chińskiego malarstwa pejzażowego nazywanej Nanga. Pochylone wierzchołki drzew, gałęzie
okrążające pień lub krzyżujące się z nim są akceptowane tylko w tym stylu. Jednak
ekspresja i nieskrępowana swoboda drzewek formowanych w stylu Bunjin powodują, że nawet
konserwatywnie nastawieni mistrzowie bonsai uznali już jego piękno.
Styl Chokkan
Inaczej styl wyprostowany, regularny
Drzewko o pniu wyprostowanym. Jest to podstawowy styl bonsai, charakteryzujący się pionowym,
mocnym pniem harmonizującym z głównymi gałęziami. Gałęzie uformowane w kształcie piramidy wyrastają
we wszystkich kierunkach, także do tyłu. Wbrew pozorom formowanie drzewek w tym stylu nie jest sprawą
prostą, gdyż wymaga dużej precyzji. Przyjmuje się, że najniższa gałąź skierowana do tyłu wyrasta
między drugą a trzecią gałęzią od dołu. Drzewko uformowane w stylu Chokkan z gałęziami
skierowanymi ku górze sprawia wrażenie młodego, natomiast gdy gałęzie drzewka są skierowane ku dołowi
lub uformowane poziomo, stwarza to efekt starości.
Roślinami szczególnie polecanymi do formowania w tym stylu są: sosny, modrzewie, jodły, jałowce,
cyprysy, wiązy, klony, buk i dęby.
Styl Fukinagashi
Inaczej styl ukształtowany przez wiatr
W bonsai w stylu Fukinagashi gałęzie wyrastają lub są wygięte tylko w jedną, wyznaczoną przez
wiatr, stronę. Pień może być pochylony w tym samym kierunku co gałęzie lub w stronę przeciwną.
W tego typu kompozycjach nie można pozwolić sobie na wyrastanie wielu młodych gałązek, gdyż ich zagęszczenie
psułoby efekt płynnej linii tego stylu. W tym stylu formuje się głównie sosny i klony.
Styl Hokidachi
Inaczej styl miotlasty
Jest to drzewko o koronie miotlastej. Z prostego pnia wyrastają główne konary, tworząc wachlarzowatą
koroną drzewa. Dobrze jest, gdy pień ma mocną nasadę. Do formowania w tym stylu nadają się drzewka bez
nisko wyrastających gałęzi, których obecność wymagana jest w innych stylach. Najczęściej używanymi
roślinami do formowania w stylu Hokidachi są brzostownice, klony, wiązy,
cyprysiki, brzozy oraz drzewa kwitnące i owocujące.
Styl Ikadabuki
Inaczej styl trawy
Jest to lasek bonsai, którego drzewa są gałęziami pionowo wyrastającymi z poziomo zakopanego w
pojemniku pnia. Jest to jeden z łatwiejszych stylów. Jego zaletą jest jednolity charakter drzewek,
których zabarwienie zmienia się w zależności od pory roku. Do formowania w tym stylu nadają się zarówno
drzewa i krzewy liściaste, jak i iglaste. W stylu Ikadabuki najczęściej formuje się sosny,
świerki, jodły, wiązy, buki i klony.
Styl Kabudachi
Inaczej drzewko o wielu pniach
Drzewko o wielu pniach. Jest to określenie tych bonsai, z których z jednego systemu korzeniowego
wyrasta kilka pni. W stylu tym liczba pni musi być nieparzysta. Najlepiej nadają się sosny,
jałowce i świerki.
Styl Kengai
Inaczej styl kaskadowy
Wzorem drzew formowanych w stylu Kengai są drzewa i krzewy zwieszające się z występów skalnych.
Bonsai w stylu kaskadowym powinien mieć wijący się pień. Może mieć dowolną liczbą gałęzi lewych,
prawych i frontowych. Wierzchołek drzewka powinien się znajdować poniżej dna pojemnika. Wymaga pojemnika
głębszego niż drzewka w innych stylach. Drzewko w stylu Kengai ma najlepiej wyważone proporcje, gdy najwyższy
punkt drzewka, środek nasady pnia, środek dolnego brzegu pojemnika i najniższy punkt nadziemnej części
drzewka znajdują się w jednej linii.
Idealnymi drzewami i krzewami do formowania w tym stylu są: sosny, jałowce, bluszcze, wierzby, azalie,
irgi, oliniki i drzewa owocowe.
Wyróżnia się też styl Han-kengai - styl półkaskadowy
Styl Shakan
Inaczej styl pochylony
Wyróżnia się trzy odmiany stylu Shakan: Sho-shakan - drzewko lekko pochylone, Chu-shakan - drzewko
średnio pochylone i Dai-shakan - drzewko mocno pochylone. Styl ten uważany za łatwy, często jest
stosowany przez początkujących. Szczególną uwagą należy zwrócić na wizualne wyważenie środka ciężkości
drzewka. Osiąga się to przez właściwe formowanie nisko wyrastających gałęzi. Częściej jednak wyważenie
to osiąga się przez skierowanie wierzchołka w przeciwną stronę niż pień. Poleca się wykorzystywać w tym
stylu sosny i azalie.
Styl Moyogi
Inaczej styl wyprostowany nieregularny
Tworząc bonsai w stylu Moyogi (styl wyprostowany nieregularny) należy formować jedną gałąź na lewo,
drugą na prawo i trzecią do tyłu dla uzyskania perspektywy, czwartą gałąź na lewo itd. Aby uzyskać optyczne
wyważenie kompozycji w tym stylu, wierzchołek drzewka musi leżeć na pionowej linii przechodzącej przez
środek nasady pnia. Czasem odstępuje się od tej zasady, formując bonsai w stylu Shakan-moyogi, czyli
drzewko w stylu Moyogi pochylone w sposób charakterystyczny dla stylu Shakan.
Do formowania w stylu Moyogi nadają się sosny, jałowce i większość drzew liściastych.
Styl Netsuranari
Inaczej styl pełzający
Styl pełzający - drzewko o nieparzystej liczbie pni wyrastających z poziomo zakopanego w pojemniku
korzenia. Styl Netsuranari jest rzadko spotykany nawet w Japonii.
Stytl Saikei
Inaczej styl krajobraz na tacy
Saikei, opisywany jako "krajobraz na tacy", jest sposobem na przedstawienie krajobrazu w miniaturze.
Drzewa, skały, trawy, mchy i piaski mogą być użyte, aby stworzyć naturalne urozmaicenie krajobrazu,
jakie występuje w przyrodzie. Saikei daje wiele satysfakcji jako krótkotrwała kompozycja, którą po
pewnym czasie można rozłożyć. Saikei jako szkółka drzew prowadzonych jako bonsai jest oryginalną
koncepcją Japończyka Toshio Kawamoto. On też wymyślił tę nazwę, zwykle tłumaczoną jako "żyjący krajobraz",
ponieważ wykorzystywane są tylko żywe rośliny. Bonkei, który też jest krajobrazem na tacy, różni się od
Saikei tym, że w tej kompozycji można wykorzystać obok żywych roślin również sztuczne, może być także
bonkei w ogóle bez roślin. Saikei jest uznawany za specyficzną formę bonsai. Bardzo cenione są w nim
nasadzenia stałe. Przy starannym doborze roślin i zachowaniu proporcji Saikei staje się precyzyjnym odtworzeniem
krajobrazu w miniaturze.
Styl Sokan
Inaczej styl dwupienny
Bonsai w stylu Sokan to drzewko o dwu pniach. Liczba 2 jest jedyną liczbą parzystą akceptowaną przez
twórców bonsai i to tylko w tym stylu. Pozostałe style tworzone z grup drzew zawierają zawsze ich
nieparzystą liczbę. Poniżej rozwidlenia pnia nie mogą wyrastać żadne gałązki. Pnie nie mogą być równej
długości. Pierwsza dolna gałąź pnia niższego zawsze powinna wyrastać niżej niż pierwsza dolna gałąź
pnia wyższego. Gałęzie obu pni nie mogą się krzyżować. Drzewa i krzewy najczęściej formowane w tym stylu
to: sosny, jałowce, świerki i klony.
Styl Ishizuke
Forma z korzeniami oplatającymi kamień
Forma ta występuje w naturze w okolicach, gdzie drzewa zasiedlają półki skalne i szczeliny. Korzenie
oplatają skały, aby sięgnąć do wody i składników pokarmowych w głębszych warstwach podłoża. Po dotarciu
do gleby korzenie grubieją, ponieważ są głównymi elementami dostarczającymi wodę i pokarm do części
nadziemnej rośliny. Ponieważ korzenie pozostają na wierzchu skały, narażone na warunki zewnętrzne,
twardnieją i przylegając do skały stają się przedłużeniem pnia. Drzewa, które mają być w ten sposób
prowadzone powinny odznaczać się z natury silnymi korzeniami. Polecane są klony (Acer), szczególnie klon
Bürgera, chiński wiąz, sosny i jałowce.
Forma posadzona na kamieniu
Forma ta różni się od poprzedniej tym, że korzenie związane są z kamieniami i sięgają podłoża.
Forma przedstawia drzewa w stanie naturalnym rosnące na szczytach gór i urwisk. W tej formie płaski
kawałek skały lub łupka może zastępować pojemnik. Można też wybrać wysoki kamień o zróżnicowanej
powierzchni i ustawić go na tacy z np. piaskiem. Podobnie jak w przypadku form z korzeniami oplatającymi
kamień, trzeba zwrócić uwagę, czy drzewko posadzone na kamieniu wygląda naturalnie. Rozłożyste buki
na przykład nie rosną w skalistych, górskich okolicach.